Na 9 jaar, met een korte onderbreking, neem ik afscheid als jullie belangenbehartiger van de VMHP Chemie en Coatings. Daarbij past het om enige reflectie te doen over de voorbije periode.

Er zijn veel ontwikkelingen geweest waar we als vereniging van werknemers midden in stonden. Toen ik aantrad in 2011 was er net een levensgroot conflict waarbij het afgesloten principeakkoord over de CAO massaal werd afgewezen. Daarbij speelde de pensioenregeling een grote rol. Nu bijna 10 jaar later is het nog steeds het pensioen dat de gemoederen bezig houdt.

Ook in de arbeidsverhoudingen is helaas veel gewijzigd. Was AkzoNobel 10 jaar geleden nog een bedrijf dat voorop wilde lopen in de ontwikkelingen op HR gebied, gaandeweg is die ambitie volledig teloor gegaan en behoren AkzoNobel en Nouryon tot de middenmoot.

De verdergaande ontmanteling van AkzoNobel zal zeer zeker hierbij een rol hebben gespeeld. Hadden we eerder al afscheid genomen van bijvoorbeeld pharma, kunstvezels, catalyst en resins, met de opsplitsing in een Chemiebedrijf en een Coatingsbedrijf nam AkzoNobel duidelijk afscheid van een van haar roots. Nouryon is thans de belichaming van dit chemiebedrijf al zal dit in z’n huidige vorm niet lang blijven bestaan en zal geen jaren meer duren of worden grotere delen ervan doorverkocht.

De wijze waarop arbeidsvoorwaarden de laatste tijd tot stand zijn gekomen vond plaats in een toenemende sfeer van wantrouwen en vijandigheid. De wijze waarop de STI-regeling ons als Vereniging van het Middenkader en het Hoger Personeel door Nouryon in de maag is gesplitst, spant de kroon en getuigde van weinig respect voor deze belangrijke groep medewerkers. Laat staan hoe de STI-regeling nu verwordt tot een soort blauwe-ogen regeling waarbij onder met mom van “discretionaire bevoegdheid” van de leidinggevende willekeur hoogtij lijkt te vieren. Het ontslag, met de zegen van de medezeggenschap,  van directiesecretariaatsmedewerkers die in deeltijd werken omdat dit voor hun leidinggevenden zo lastig is, vormt eveneens een triest dieptepunt van de afgelopen tijd.

CAO’s kwamen pas met veel moeite en met de nodige acties door de medewerkers de afgelopen jaren van de grond. AkzoNobel had, na de laatste acties rondom de pensioenregeling, met de vakverenigingen nog een appeltje te schillen en weigerde gedurende meer dan een jaar de normale vakbondsbijdrage te betalen. Iets dat in mijn beleving in Nederland niet eerder voorgekomen is.

Dus al met al  begint mijn opvolger, Jan Admiraal, niet onder het beste gesternte met deze klus. Toch is er wel hoop. De afgelopen jaren zijn veel werknemers weggelopen bij de vakbonden vanuit het idee dat alles wel geregeld is en dat die vakbondscontributie toch beter voor andere dingen gebruikt kan worden. Helaas zien we ook dat dit een direct effect heeft op het sociale beleid dat door werkgevers en door de politiek wordt gevoerd. Geruisloos is het 3e WW-jaar verdwenen en is de Kantonrechtersformule bij ontslag afgeschaft en vervangen door een vergoeding die daarvan nog maar 1/3 is. Met andere woorden, bescherming tegen gedwongen ontslag is direct aangetast, immers het prijskaartje is niet meer van belang. Bovendien is de wet ten aanzien van ontslaggronden minder streng geworden.

Binnen de arbeidsvoorwaarden zien we, zoals hiervoor al aangegeven, steeds meer regelingen waarbij de werkgever het nog alleen voor het zeggen heeft.

We merken dat die hemel op aarde voor de werkgever door het ontbreken van voldoende tegendruk, ook bij een aantal goed oplettende werknemers begint op te vallen. We hebben over het afgelopen jaar een gestage groei van het aantal nieuwe inschrijvingen gezien. Helaas verdwijnen er ook leden die door de vele reorganisaties hun baan verliezen. Maar hoe dan ook, de situatie lijkt te kenteren.

Hopelijk heeft dit besef ook een goede invloed op de arbeidsverhoudingen. Één CAO afsluiten is altijd nog gemakkelijker dan 1600 individuele arbeidsovereenkomsten. Het zou dus ook voor de werkgevers nog de moeite waard moeten zijn om hierin te investeren.

Kortom never a dull moment bij AkzoNobel en Nouryon.

Ik wens iedereen daarin een succesvolle toekomst. Behoudens nog wat activiteiten als pensioenadviseur ga ik nu mijn leven wat anders invullen. Dank voor de fijne samenwerking en de vele prettige contacten die ik met onze leden mocht onderhouden.

Chris van Loon